Bu konu anlatımı içerisinde “causatives” yapısı hakkında bilgi, tanım ve kullanımının yanı sıra ilgili örnekler yer almaktadır.
Causatives Konu Anlatımı ve Örnekler
“to have”, “to get” ve “to make” fiilleri ile oluşturulan, Türkçe’de ettirgen çatı olarak isimlendirilen yapıya causatives denilmektedir.
Bu üç fiil de aynı anlama geliyormuş gibi görünseler de bazı ince noktalarda birbirlerinden ayrılmaktadırlar.
Anlamdaki farklılıklara geçmeden önce, yapının nasıl kullanıldığından bahsedelim. Ettirgen yapı oluşturulurken, öne çıkarılmak istenen (ettirgen) fiilin genellikle 3. hali (past participle) kullanılır. Asıl yapımızı oluşturan “have / get / make” fiillerimiz de cümlenin kullanıldığı zamana göre değişiklikler göstermektedir. Birazdan yapıları incelerken örneklerle göreceğiz fiillerin uğradığı değişimleri.
Cümlenin öğelerinin sıralanışı şu şekilde olmalıdır:
Subject (Özne) + have/get/make + Object (Nesne) + Verb 3 (Fiilin 3. Hali).
1. Have
Kişinin bireysel işlerinde kullanılan ettirgen yapıdır. Örneğin saçlarını kestirmek, evini boyatmak, bisikletini tamir ettirmek… Bu cümlelerde işi yapan değil; yapılan iş önemlidir.
|
Örnek 1 :
Seda had her hair cut yesterday. (Seda dün saçını kestirdi.) Açıklama: Bu cümlede bulunan “have” fiili, cümle geçmiş zamanda kullanıldığı için had halini, yani fiilin ikinci (Past Simple) halini almıştır. Burada kullanılan cut fiili de fiilin 3. halidir. |
|
Örnek 2 :
I have my car washed on Sundays. (Arabamı Pazar günleri yıkatırım.) Açıklama: Yine üstteki cümlede olduğu gibi “have”, cümlenin kullanıldığı zamana uyum göstererek, geniş zaman halinde kalmıştır. Wash fiili, düzenli bir fiil olduğundan sonuna “-ed” takısı alarak bu cümleye uyum sağlamıştır. |
2. Get
Get yapısını, birini bir şeyi yapmaya ikna ettiğimizde kullanırız. Eğer işi yapan kişiyi belirtecek isek; asıl fiil, yalın hali ile kullanılır ve başına “to” getirilir.
|
Örnek 3 :
Melis gets her brother to read her homeworks. (Melis erkek kardeşine ödevlerini okutturur.) Açıklama: Burada, işi yapan kişi de dile getirildiği için, “read” fiili “to read” şeklinde kullanılmıştır. Yine aynı şekilde “get” fiili de cümlenin kullanıldığı zamanda göre değişime uğramış ve “–s” takısı almıştır. |
Eğer cümlede işi yapan kişiden söz edilmeyecek ise, “have” yapısının kullanışı ile benzer şekilde kullanılır.
|
Örnek 4 :
My mother gets our home cleaned once a mounth. (Annem evimizi ayda bir kere temizletir.) Açıklama: İşi yapan kişi söylenmediğinden dolayı,” have” yapısı ile benzer şekilde kullanılmıştır. |
3. Make
Bu yapının kullanıldığı en yaygın anlam, bir işi zorla yaptırmaktır.
|
Örnek 5 :
My father made me finished my homework before i went out with my friends. (Babam, arkadaşlarımla dışarı çıkmadan önce ödevlerimi bitirtti-bitirmeye zorladı-.) Açıklama: Cümleden de anlaşılacağı gibi, ortada bir zorlama vardır. Hatta bu örnekte tehdit anlamı da sezilmektedir. Eğer ödevlerini bitirmez ise dışarı çıkamayacağı da ortadadır. |
|
Örnek 6 :
Their teacher makes them watched Englizh films in their Language Lessons. (Öğretmenleri onlara Dil derslerinde İngilizce film izletir.) Açıklama: Burada, diimize çevrildiğinde bir ettirgenlik yokmuş gibi görünse de, işi yapan kişi öğrenciler iken dışarıdan yapılan bir zorlama, mecburiyet, olduğundan dolayı causative kullanılmak durumundadır. |
Causatives Konu Anlatımı burada son bulmaktadır. Dilerseniz konu hakkında soru ve görüşlerinizi yorum kısmını kullanarak bize iletebilirsiniz.
Bir süre önce yayımlanan TOEFL Kaynak Kitap Önerileri başlıklı sayfamız Kitap Önerileri, TOEFL Hakkında Bilgi ve TOEFL Kaynak hakkında bilgiler içeriyor.
4 yorumYazıya Geri Dön
#1Caner Akgün07 Ocak 2012, 22:01
“to have” için sadece
have sth done şeklinde passive causative’den bahsetmişsiniz. Ama
“She had her assistant plan the meeting”
dediğimizde buradai “have” yapısının rica olduğundan bahsedilmemiş.
Make için de
geniş zamanda
my father makes me finish my homework assignments
eğer geçmiş zaman ise
my father made me FINISH(not finished) my homework assignments
olması gerekir. Bir tense geriye gittiği için yapılan eylem de değişmez.
yani kural
make sb do sth
make sth done (passive causative)
şeklindedir.
Bazı şeyler İnternet’ten araştırma yerine gerçek bilgi olmalı ki doğru olsun.
Aceleyle iş yapılmamalı.
Yine de teşekkürler…
#2Aysel Aksu07 Ocak 2012, 22:59
Merhaba, öncelikle duyarlılğınız için teşekkürler.
Yazımı yazarken, özellikle rica kalıplarını anlatan bir yazı daha yazarım diye düşünmüştüm. Bundan bahsetmemem iyi olmamış anlaşılan.
İşi acele ile yapmamıştım. İnternetten de araştırmamıştım aslında. :) Okulumun hazırlık sınıfında iken hazırladığım defterimden yararlanmıştım.
Daha dikkatli olacağım.
İlginiz için teşekkürler
#3BEHİYE09 Ocak 2012, 13:02
ÖNCELİKLE BÖYLE BİR SAYFA HAZIRLADIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER.
BU SAYFADA HAZIRLADIĞINIZ HER BİLGİDEN YARARLANIYORUM
#4Rabia19 Kasım 2012, 21:26
Teşekkürler, açık ve anlaşılır konu anlatımız için.. netten biraz araştırdım, anca burda anladım.. :-)
"Causatives Konu Anlatımı" için 4 yorum yapılmış.